مهريار

فرزندخواندگي عبارت است از اعطاي سرپرستي كودكان بدون سرپرست شناخته شده تحت سرپرستي سازمان بهزيستي به ‏خانواده هاي متقاضي كه واجدالشرايط قانون جاري حمايت از كودكان بي سرپرست باشند.‏

كودكاني به فرزندي سپرده خواهند شد كه والدين يا جد پدري آنها، شناخته شده نباشد. از طرف ديگر اين كودكان بايد تحت ‏سرپرستي سازمان بهزيستي قرار گرفته باشند، به عبارتي قبل از سپردن كودكان به فرزندي اين كودكان بايد از طريق مراجع ‏قضايي در اختيار سازمان بهزيستي قرار گيرند و مهمتر اينكه اين كودكان بايد به خانواده هايي سپرده شوند كه قانون تعيين ‏كرده است.‏

نكته مهم و حائز اهميت رفتار مناسب با فرزند خوانده از سوي خانواده هايي است كه آن ها را به سرپرستي قبول مي كنند. 

امور مربوط به فرزند خواندگي در هر استان فقط از طريق كميته ستادي استان و توسط كميته شبه خانواده استان انجام خواهد ‏گرفت. اعضاي اين كميته شامل مديركل بهزيستي استان، معاون امور اجتماعي، كارشناس شبه خانواده استان، كارشناس ‏فرزند خواندگي، مددكار و كارشناس حقوقي استان است.‏

كودكاني را مي توان به عنوان فرزند خوانده انتخاب كرد كه كليه تلاش ها و كوشش هاي حرفه اي جهت شناسايي والدين و ‏بازگشت كودك به خانواده مؤثر واقع نگرديده باشد.‏

شرايط فرزند خواندگي براي زوجين در كشور به اين صورت است كه سازمان بهزيستي براساس مدارك شناسايي، تحصيلي، شغلي و مالي، پاسخ استعلام سازمان پزشكي قانوني و اداره تشخيص هويت، نظريه مشاوران و تطابق آنها با قوانين و مقررات جاري، راجع به صلاحيت متقاضيان اظهارنظر مي‌كند. بنابراين تكميل هرگونه برگه (فرم) و ارائه اطلاعات به سازمان بهزيستي به منظور كسب اطلاعات اوليه از متقاضيان است و اين امر هيچگونه تعهدي براي سازمان بهزيستي به وجود نمي‌آورد و ممكن است در هر مرحله صلاحيت متقاضيان مورد تاييد نهايي قرار نگيرد.

به گزارش سازمان بهزيستي كشور، ممكن است صلاحيت متقاضيان بعد از معرفي به مراجع ذيصلاح قانوني از جمله پزشكي قانوني، اداره تشخيص هويت و مشاوران مورد تاييد قرار نگيرد. اعتراض به اين امر توسط متقاضيان مورد قبول سازمان بهزيستي نيست.

همچنين لازم است كه خانواده متقاضيان از جمله پدر، مادر، خواهر و برادر متقاضي از تصميم براي سرپرستي كودك يا نوجوان مطلع باشند. زيرا مخفي‌كاري در اين زمينه مشكلات بعدي را براي آنان به همراه خواهد آورد. علاوه برآن دريافت خدمات مشاوره فرزندپذيري و حقوقي برابر ضوابط و مقررات سازمان بهزيستي الزامي است.

به موجب هماهنگي‌هاي بين‌بخشي سازمان بهزيستي، دادگاه خانواده، سازمان پزشكي قانوني و اداره تشخيص هويت، فرآيند سرپرستي، طولاني و زمان‌بر است. بنابراين متقاضيان بايد همواره صبور باشند.

اما يكي از نكات مورد توجه اين است كه بيش از ۷۵ درصد متقاضيان، كودك شيرخوار يا كودكي حداكثر تا ۲ سال مي‌خواهند. بنابراين حتي اگر متقاضيان شرايط سرپرستي از نوزاد را داشته باشند، ممكن است لازم باشد بيشتر منتظر بمانند. نكته جالب ديگر اين است كه بيش از ۷۰ درصد متقاضيان نيز خواهان نوزاد دختر هستند. بنابراين حتي اگر متقاضيان شرايط سرپرستي از نوزاد را داشته باشند، ممكن است لازم باشد انتظار بيشتري را متحمل شوند.

بايد توجه داشت كه تشكيل پرونده و مدت انتظار متقاضيان به معناي تحويل كودك يا نوجوان به متقاضيان نيست. بسياري از متقاضيان، كودك بدون سرپرست را مي‌پذيرند. اين درحالي است كه ۸۵ درصد كودكان تحت مراقبت سازمان بهزيستي بدسرپرست هستند. به آن معنا كه آنها داراي پدر و مادر هستند. ضمن آنكه جهت واگذاري سرپرستي اين گروه از كودكان به متقاضيان، مرجع قضايي بايد نسبت به صلاحيت يا عدم صلاحيت والدين كودكان مذكور نيز اظهارنظر كند.